| |
|
|
|
KARTONAJ VE AMBALAJ TERÝMLERÝ |
|
|
|
Cumartesi, 08 Aralýk 2007 |
Ambalaj: Ambalaj ürünlerin korunmasý, dayanýklýlýðýnýn saðlanmasý, kolay taþýnasý ve tüketicinin dikkatini çekmesi için kullanýlan aðaç, cam, metal, kaðýt-karton vb. materyallerden yapýlan ürün tamamlayýcý olan bir araçtýr. Bu malzeme cinsleri arasýnda, matbaacýyý en çok ilgilendiren kaðýt ve özellikle karton ürünlerdir.
Kartonaj: Kartonaj kelimesi dillimize Fransýzca’dan adapte edilmiþ olup, Fransýzca’da sözlük anlamý olarak; karton kutu, kap geçirme, mukavvacýlýk ifadelerinin karþýlýðýdýr.
Günlük yaþantýmýzda her zaman ve her yerde karþýlaþtýðýmýz, kullanýp tükettiðimiz karton malzemeden üretilmiþ basýlý matbaa ürünlerinin tasarýmý ve üretimini anlatan bir kavramdýr.
Konstrüksiyon: Karton ambalajýn teknik tasarýmý. Görsel tasarýma geçmeden önce ambalajýn gerçek baský kartonundan bir prototipinin (maketinin) üretilmesi gerekir. Bu örnek üzerinde ambalajýn ürünü taþýyýp taþýmayacaðý, kilit sistemlerinin uygunluðu, darlýðý, geniþliði kontrol edilir. Ayrýca fire durumu gözden geçirilir.
Seperatör (Ayýrýcý): Ambalaj ile ürün arasýna yerleþtirilen karton, oluklu mukavva, strafor ya da hava yastýðýna verilen ad. Ambalaja konulacak ürünlerin sert ve sivri noktalarýnýn ambalaja dokunan kýsýmlarý delici olabilir. Ya da çarpmalara, düþmelere karþý ürünün daha fazla korumaya ihtiyacý olabilir. Bu ve benzeri durumlarda ürün ile ambalaj arasýna seperatör (ayýrýcý) yerleþtirilir.
Tam Kesim: Kutu açýnýmýný karton tabakasýndan ayýrmak amacýyla yapýlan kesimdir.
Pilyaj : Katlama yerlerinin düzgün ve kolay katlanmasý için yapýlan ezme iþlemidir. Kalýn malzemelerin ezilmesinde veya 180 derece katlanacak olan yerlerde kalýn ezme kullanýlabilir. Ezme býçaklarýnýn kalýnlýk deðeri yaklaþýk olarak kullanýlan kartonun 2/3’üdür.
Perforaj: Kolay kopmasý istenilen bölümlerin belirli aralýklarla kesilmesi iþlemidir (Delik veya çentik açýlmasý).
Çoklu Basým: Yüksek tirajlý iþlerde büyük ebatlý bir tabaka üzerine çok sayýda ambalaj döþenir ve baskýdan sonra herbir ambalaj kesilerek ayrýlýr, katlanýr ve yapýþtýrýlýr. Burada dikkat edilmesi gerekli husus, çoðaltýlan filmler ile kesim kalýplarýnýn maliyetinin doðru saptanmasýdýr.
Parçalý Konstüriksiyon: Belirlenen kutu tasarýmýnýn yapýsýna göre bazen tabaka üzerinden gereðinden fazla fire meydana gelebilir. Bu tür durumlarda, mevcut tasarýmý iki ya da üçe bölerek tabakaya döþemek, baskýdan sonra ayrý ayrý parçalarý yapýþtýrma yoluyla birleþtirmek daha ekonomik olabilir. Zaman, iþçilik ve tutkal gideri doðru hesaplanmak kaydýyla parçalý konstürüksiyon bazý durumlarda yararlý bir uygulamadýr.
Kesim Kalýbý: Kutu açýnýmýný karton tabakasýndan ayýrmak için kalýp tahtalarý üzerine çeþitli yöntemlerle býçaklarý yerleþtirerek hazýrlanan kalýba kesim kalýbý denir.
Kalýp Tahtalarý: Üzerine kesim þeritlerinin yerleþtirildiði düzgün yüzeyli, sert ve dayanýklý tahta. Kesim kalýplarýnda kullanýlan tahtalar 8-12 kat arasýnda deðiþen, kayýn aðacý tahtasýndan 15-18 mm arasýnda kalýnlýktadýr. Kesim kalýbý tahtasý mümkün olduðu kadar homojen bir yapýya sahip olmalý ve herbir katýnýn su yönleri birbirine dik olmalýdýr.
Býçaklar (Þeritler): Karton ambalaj üretiminde kullanýlan kesim, perforaj ve pilyaj iþlemlerini gerçekleþtirmek üzere üretilmiþ metal þeritler.
Dekupaj: Býçaklarýn yerleþtirileceði kanallarýn açýlmasý iþlemi.
Býçak Kesim Aracý: Kesim tahtasýna kanallar açýldýktan sonra býçaklar, açýlan kanala uygun uzunlukta býçak kesim aracý ile kesilir.
Dentelaj: Týrtýklý ya da çeþitli eðimler içeren serbest kesimler.
Köprü Açma: Kesim býçaðýnýn kontraplak üzerinde tutunabilmesi için býçak üzerinde oluk açýlmasý iþlemi. Kontraplakta bu oluðun denk geldiði yer doludur ve býçak buraya tam olarak oturur.
Raport: Bir desenin baský materyali üzerinde sürekli tekrarlanmasý.
Hava Yastýðý: Genellikle plastik malzemeden yapýlmýþ ürünü dýþ etkilerden koruyan içi hava ile doldurulmuþ koruyucu. Daha çok elektronik eþyalarda kullanýlýr.
Ürün Üniforma: Bir kimsenin, tasarýmý gördükten sonra hatýrlamasýný saðlayan, ambalajýn en anahtar grafikleridir. Bir ambalajýn üzerindeki görsel tasarým unsurlarý. Örneðin bir kolonya kutusu üzerinde baský olmasa da o kolonya þiþesini taþýr. Baskýlý kýsým ürünün üniformasýdýr.
Marka Ýmajý: Çekicilik oluþturmasý, üzerindeki renk ve yazýlarla tanýtma yapmasý, ambalajýn satýþ arttýrýcý imaj oluþturmasýný saðlar.
Pencereli Kutu: Bazý ürünlerin (oyuncak, kalem, çakmak, parfüm vb.) ambalaj açýlmadan rafta veya vitrinde gözükmesi istenebilir. Bu istek ambalaja açýlacak bir oyuntudan yararlanýlarak saðlanabilir. Ancak ürünün düþmemesi içinde bu pencere jelatin vb. bir saydam malzeme ile kapatýlmalýdýr.
|
|
|
|
|
|
